کبریت توکلی اولین برند کبریت ایرانی است که در سال ۱۲۹۷ توسط تقی توکلی در تبریز راه‌اندازی شد.

پیشینه

تقی توکلی فرزند علی عسگر بعد از امضای عهدنامهٔ ترکمنچای و جداشدن بخشی از خاک ایران تصمیم گرفت منطقه قفقاز را که سال‌ها در آن به تجارت مشغول و به دست روس‌ها افتاده بود را ترک کند و به ایران بیاید؛ او تا پیش از آن ساکن ایروان و تاجر قند و شکر و کبریت بود، اما علاقه بسیاری به ایران داشت به همین خاطر با جدا شدن خاک کشور به همراه خانواده به ایران آمد و در منطقه آذربایجان و شهر تبریز ساکن شد، پس از مهاجرت به تبریز باتوجه به اینکه او در قفقاز با تولید کبریت آشنایی پیدا کرده بود، در سال ۱۲۹۷ یعنی حدود یک قرن پیش اولین کارگاه و کارخانهٔ تولید کبریت به نام کبریت‌سازی توکلی را راه‌اندازی کرد. اقدامی که باعث شد از آن پس اهالی نیز او را حاج تقی کبریت‌ساز توکلی خطاب کنند. در آن زمان در کارخانه، کبریت‌ها دست‌ساز بودند و هنوز تکنولوژی و ماشین‌آلات کبریت‌سازی وارد ایران نشده بود.
اما در همان سال‌های ابتدایی، کارخانهٔ کبریت‌سازی توکلی با چالشی جدی روبه‌رو شد و آن راه‌اندازی کارخانهٔ کبریت ممتاز در تبریز توسط برادران خویی و گرفتن انحصار تولید کبریت در منطقهٔ آذربایجان از سوی آن‌ها بود که در ابتدا باعث کاهش تولید کبریت در کارخانهٔ توکلی و بعد توقف کار برای چند سال شد تا اینکه این انحصار در سال ۱۳۱۳ از بین رفت.

توسعهٔ کبریت‌سازی

حاج تقی کبریت‌ساز برای جبران عقب‌افتادگی تصمیم گرفت کارخانهٔ کبریت‌سازی خود را به‌روز کند و کار خود را گسترش دهد، اقدامی که خیلی زود جواب داد. به گفته محمد تقی توکلی فرزند او، در سال ۱۳۱۸ بیش از ۹۰۰ نفر در کارخانهٔ کبریت‌سازی توکلی کار می‌کردند که این تعداد کارگر برای آن زمان عدد قابل توجهی محسوب می‌شود. حاج تقی کبریت‌ساز توکلی برای خرید ماشین‌آلات به چند کشور از جمله آلمان سفر کرد و در نهایت ماشین‌آلات به‌روزی را از این کشور وارد و زمین جدیدی را که همچنان محل کارخانه کبریت‌سازی توکلی در تبریز است، خریداری کرد و در سال ۱۳۲۵ کارخانه جدید کبریت‌سازی توکلی را تأسیس و تلاش بسیاری کرد تا به بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ کبریت در کشور و حتی خاورمیانه تبدیل شود.

خلاقیت‌ها

توکلی برای گسترش کسب‌وکارش به تبلیغات و نوآوری در تولید انواع کبریت در سایزهای مختلف و طرح‌های متنوع جعبهٔ کبریت دست زد. جعبه کبریت‌هایی که هم‌اکنون نیز بسیاری از آن‌ها کلکسیونی شده‌اند. انتخاب شعار «این کبریت بی خطر است» نیز در این دوره زیر آرم کبریت توکلی و روی جعبه کبریت‌ها نقش بست. به خاطر قدمت کبریت توکلی، شعار «کبریت بی خطر» که روی جعبه‌های کبریت این شرکت درج شده، وارد فرهنگ عامه ایران شده و گاهی افراد و اشیاء بی‌خطر و کم‌اثر را کبریت توکلی می‌نامند.