دوازده مفهومی که آینده نزدیک ما را تحت تاثیر قرار خواهند داد
سرعت پیشرفت تکنولوژی شتاب ثابتی ندارد. در قرون وسطی به مدت ۳۰۰ سال خیش گاو آهن برای شخم زدن زمین، شاهد هیچ تغییری نبود. اما اکنون سرعت تغییرات در سایه تکنولوژی آنقدر با شتاب صورت می گیرد، که گوشی های تلفن همراه ۱۵ سال قبل، بسیار مضحک بنظر می رسند.
با وجود تلفن های همراه هوشمند، هر لحظه و با هر کس بصورت آنلاین در ارتباط هستیم، و عدم وجود این وضعیت برای هیچ کس قابل تصور نیست. در حالی که ۳۰ سال پیش اصلا چنین امکاناتی وجود خارجی نداشت. در دنیای امروز “آنلاین بودن در حال حرکت”، جزء لاینفک زندگی همه ما شده است.
ظهور هر تکنولوژی جدید باعث تسهیل زندگی انسانها می شود. اما تکنولوژی مفهومی ورای وسایلی ست که از آنها استفاده می کنیم. بر همین اساس، “]کیوین کللی”1[تکنولوژی را “هر چیز مفیدی که توسط مغز انسانها تولید می شود” تعریف کرده است. وی بوسیله این تعریف، علاوه بر ادوات و لوازمی که تکنولوژی در اختیار ما قرار داده؛ افکار، مفاهیم، سیستم ها و راه کار های مفید برای انسان را نیز در زمره تکنولوژی قلمداد می کند.
هر تکنولوژی جدیدی که در زندگی انسانها تحول ایجاد نماید، به مرور زمان به بخش جدایی ناپذیری از زندگی انسانها تبدیل می گردد. این خصوصیتی ست که در ذات پیشرفت تکنولوژیکی نهفته است. همانطور که در گذشته ای نه چندان دور امکانات و لوازمی مانند برق، اتومبیل، آسانسور جزوی از زندگی ما گردیده بود و امروزه بدون تلفن همراه امکان فعالیت عادی از ما سلب شده و باید منتظر بود تا در آینده ای نه چندان دور، وسایل و مفاهیم جدیدی نیز وارد زندگی ما شده و جزء لاینفکی از آن شوند. لذا منطقی خواهد بود، اگر به جای ایستادگی و مقاومت در مقابل در این تغییرات سریع و پر شتاب، آنها را پذیرفته و در جهت نیل به اهداف مورد بهره برداری قرار داد.
در چنین شرایطی، کسانی موفق به ربودن گوی سبقت از رقبای خود خواهند شد که بتوانند پیش از آنکه مفاهیم جدید تبدیل به محصولاتی همگانی شوند، این تغییرات پر شتاب را رصد کرده و سر نخ های آن را بدست گیرند. پیش بینی آینده به معنی طالع بینی نیست، بلکه به معنی آن است که بتوانیم پیش بینی کنیم نهال هائی که اکنون در حال شکوفه زدن هستند، پس از تبدیل شدن به یک درخت بارور، چگونه زندگی آینده ما را تحت تاثیر قرار خواهند داد.
“کیوین کللی” معتقد است ۱۲ مفهوم تکنولوژیکی وجود دارد که آینده نزدیک ما تحت تاثیر قرار خواهند داد. در اینجا به بررسی این ۱۲ مفهوم می پردازیم شاید باعث طراحی یک نقشه راه مناسب برای آینده ما گردد:
استمرار پذیری (Becoming): به جای تولید محصولات ایستا و تاریخ گذشته، می بایست محصولات، خدمات و سیستم هایی پویا و انعطاف پذیر خلق نمود. دیگر به تولید رساندن یک محصول نمی تواند پایان راه باشد؛ بلکه با در نظر گرفتن این زمانه پر تغییر، باید تولید محصول و خدمت، هموراه به عنوان یک دوره بی انتها باقی مانده و در طی این دوره، بطور مستمر به توسعه و پردازش محصولات و خدمات پرداخته شود. در چنین شرایطی، تولید محصول از یک “هدف” فراتر رفته و تبدیل به فرایندگی از بهبودی و کارآمدی مستمر خواهد گردید.
هوشمندی (Cognifying ): روح حاکم بر دوران ما ایجاب می کند که به تولید محصولاتی هوشمند با طراحی های نو آورانه و مبتکرانه بپردازیم. اکنون دیگر بهبود داهیانه محصولات قدیمی و تاریخ گذشته، ابتکار و خلق سیستم های مدرن و بارگذاری عقل و شعور در محصولات و خدمات جزو الزامات دوران ما شده است. باید بپذیریم زمانه ما، تبدیل به زمانه راه حل های پویا، کاربردی، عاقلانه و به صرفه گردیده است.
سیال بودن (Flowing): خدمات و محصولات باید طوری طراحی شوند که براحتی امکان نشر آن وجود داشته باشد و این انتشار باعث توسعه آنها گردد؛ لذا محتوای محصولات و خدمات می باید از منابع مختلف تغذیه شوند تا امکان بروز رسانی، کپی برداری، تزاید و باز تولید مستمر آن فراهم باشد.
غربالگری (Screening): در دنیای امروز هدایت زندگی انسانها تحت تاثیر رسانه چندگانه (Multimedia) قرار دارد. لذا در طراحی محصولات باید از این تاثیر پذیری بیشترین بهره برداری را بعمل آورد. در دنیایی که از چندین رسانه مانند تلوزیون، تلفن هوشمند، کامپیوتر و تبلت بطور همزمان استفاده می شوند؛ لازم است اطلاعاتی که از این کانال ها به مشتریان انتقال می یابد هم پوشانی لازم و کافی را داشته باشند.
قابلیت دسترسی (Accessing): ایجاد امکاناتی که مصرف کنندگان بتوانند بجای اینکه محصولات و خدمات ما را خریداری نمایند، آنها را بصورت استیجاری و یا امانتی مورد استفاده قرار دهند. یعنی بجای اینکه امکان تصاحب محصولی را برای مصرف فراهم کنیم، سیستمی طراحی کنیم تا مصرف کننده بتواند تا رفع نیاز خود از آن استفاده نماید. چنین سیستمی باید بر اساس سهولت دستیابی و تجربه پذیری استوار گردد.
مشارکت پذیری (Sharing): فراهم کردن امکان به اشتراک گذاشتن، شریک شدن و همیاری از دیگر الزامات زمانه ماست. از مشارکت در تولید گرفته تا اشتراک در مصرف باعث خواهد شد تا از منابع محدود موجود، حداکثر استفاده را بعمل آوریم.(مالکیت های زمانی در استفاده از ویلاهای ساحلی، نمونه ای از همین الگو می باشد.)
حریم شخصی (Filtering): نمونه بسیار موفق این مفهوم را می توان در “فیسبوک” مشاهده کرد. همانطور که در دنیای فیسبوک، هر آنچه می خواهید و لازم می دانید را به دیگران نشان داده و امکان دسترسی دیگران را به آنچه ضروری نمی دانید محدود می کنید؛ خدمات و محصولات شما نیز باید طوری طراحی شود که تعیین میزان و حد حریم خصوصی توسط خود مشتری معین گردد.
امکان تجزیه و ترکیب مجدد (Remixing): باید بتوان محصولات، سیستم ها، افکار و راه کارها را به اجزا کوچکتر تجزیه کرده، هر یک از این اجزا را بطور مستقل مورد بسط و تحلیل قرار داده وسپس این اجرا را مجددا با هم ترکیب نمود. بطوری که ماحصل این عمل تجزیه و ترکیب، منجر به بهینه شدن کیفیت گردد.
تعامل (İnteracting): تبدیل تک صدایی به گفتگو و سپس حرکت به سمت تاثیر گذاری متقابل دیگر مفهمومی ست که در آینده مجبور به رعایت آن خواهیم بود. شبکه های اجتماعی مانند تلگرام، اینستاگرام و فیسبوک نمونه های بارزی در این زمینه هستند. در این شبکه ها اعضا در عین اینکه مصرف کننده تولیدات دیگران هستند، خود تولید کننده محتوی برای دیگران می باشند.
رصد کردن (Tracking): در دنیای امروز برندها باید بطور مستمر تمامی نقاط تماس خود با مشتریان (اعم از تبلیغات، حین فروش، هنگام استفاده و بعد از فروش) را تحت نظارت داشته و عکس العمل های آنان را ثبت و ضبط نمایند. سپس با تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده، با خلق راه کارهای مناسب، برای جلب رضایت مستمر مشتریان تلاش کنند.
نقادی (Questioning): تدوین سیستمی که بطور مداوم در حال نقد خود بوده و با نگاه به گذشته راه حل های جدیدی برای آینده ارایه دهد.
در نهایت اینکه برای انطباق با شرایط آینده، می باید محیطی مناسب برای همزیستی ابزارهای تکنولوژیکی با انسانها را با هدف تسهیل در زندگی آنها بوجود آورد. محیطی که در آن، ابزارهای تکنولوژیکی در تعاملی سازنده با یکدیگر بوده و با استفاده از هوش مصنوعی امکان تامین سیستم های هوشمند و خودکار را برای تامین رفاه انسانها مهیا شود. (Beginning)
کیوین کللی معتقد است برای تحت کنترل در آوردن آینده، باید مفاهیم فوق را بدرستی درک کرده و آنها را مدیریت کنیم. ۲۰ سال قبل تولید تلفن همراه برای بسیاری از سرمایه داران کاری ماجراجویانه تلقی می شد، اما در حال حاضر، تلفن همراه جایگاه ویژه در زندگی انسانها دارد. اگر ۳۰ سال پیش به کسی می گفتید اختراعی به نام اینترنت بوجود خواهد آمد و انسانها در چهار گوشه جهان تنها با یک کلیک با یکدیگر در ارتباط خواهند بود و اطلاعات خود را رد و بدل خواهند کرد؛ کمتر کسی پیدا می شد که این حرف شما را باور نماید. اما اکنون وارد دورانی شده ایم که سیستمهایی در حال طراحی ست که انسانها می توانند اتومبیل شخصی خود را در مواقعی که استفاده نمی کنند به دیگران اجاره دهند (نمونه ای از مفهوم مشارکت پذری مندرج در فوق)
امروز هم مفاهیم و تکنولوژی هایی در اطراف خود مشاهده می کنیم که به زعم ما هنوز زمان استفاده از آنها فرا نرسیده است. اما تجربه نشان داد که همین مفاهیم و تکنولوژی ها با سرعت باور نکردنی به زندگی جاری انسانها نفوذ کرده و جزء جدایی ناپذیری از آن می شوند. در سالهای اول ظهور اینترنت، بسیاری از تجار که مفهوم اینترنت را درک نکرده و متوجه کاربرد آن را نشده بودند، از گردونه رقابت حذف گردیدند. در حالی که می توانستند با فهم درست این تکنولوژی خود را با شایط روز منطبق نمایند.
در زمانه ای زندگی می کنیم که تکنولوژی هر روز بیش از روز قبل وارد زندگی انسانها شده و تاثیرات مثبتی بر افزایش میزان رفاه آنان دارد. لذا منطقی بنظر می رسد که توصیه های ۱۲ گانه کیوین کللی را جدی گرفته و درصدد درک دقیق مفاهیمی باشیم که آینده ما را تحت تاثیر قرار خواهند داد.
نویسنده: دکتر ایمان ماخانی